Narcisme Het is zo’n simpel woord en een label dat je veel hoort. De meeste mensen hebben er een beeld bij, of een gevoel. Walging hoor ik vaak, afkeer of juist een soort ‘het zal wel’.
Ik heb er echt een hekel aan – narcistisch gedrag.
Logisch natuurlijk, want ik heb er een hele geschiedenis mee en mijn zenuwstelsel laat alle alarmbellen rinkelen. Geen lekker gevoel in mijn lijf.
Want ondanks dat ik heel helder heb dat een narcistisch patroon ook maar gewoon een verdedigingsrespons is, vind ik dit wel een van de lastigste om mee om te gaan. Ik noem deze respons in mijn Polyvagaal Theorie trainingen een rationele vechtrespons. Dat maakt m.i. helderder wat er gebeurt. Iedereen heeft die verdedigingsreactie wel een beetje in zich. Maar bij sommige mensen, lijkt het hun enige copingsmechanisme. Waardoor het een uitvergroot patroon wordt waar ze als een oneindige loop in vast blijven draaien. (Net als bijv. bij depressie of burn-out patronen)
.
Mijn meeste posts op social media zet ik niet op openbaar, want dan hoef ik ook niet met al die narcistische comments te dealen. Dat scheelt een hoop energie. Dus als ik dan een openbare post plaats of een advertentie voor mijn werk maak hier op Facebook, zijn de rationele vechters er als eerste bij: - kleineren - uitschelden
- belachelijk maken
- aannames doen
Vanochtend kreeg ik weer een lading commentaar op me af. Ik schrik er dan van hoe lelijk mensen kunnen worden. Wat er zich in hun hoofd, hart en lijf moet afspelen dat ze zo lelijk doen tegen een willekeurige vreemdeling die ze niks heeft aangedaan.
Ik kan dat een tijdje accepteren voor wat het is en gewoon vanuit mijn veilige staat met een beetje humor terug reageren. Maar als iemand lelijk blijft doen – en iemand met een rationele vecht gaat meestal door en verhoogt de intensiteit als de ander er niet op reageert zoals diegene gewend is – stel ik een grens: Dit gedrag is niet oké.
En dus hop: rapporteren en blokkeren. Het lijkt geaccepteerd gedrag in onze maatschappij: sarcasme, anderen bespotten, uitgaan van het slechtste in andere mensen, zomaar al onze oordelen over iemand heen mogen kotsen.
Ik zeg: Tot hier en niet verder. Het is niet oké.
Uit ervaring weet ik dat de automatische reacties van of ‘pleasen’ of ‘terugvechten’ het gedrag alleen maar verergeren of in stand houden. Zelfs dat ben ik dus niet meer bereid te doen. Dat houdt dus in dat ik kan pauzeren als iemand me zo aanvalt. Terug naar mezelf. Het zien voor wat het is. De ander eerst het voordeel van de twijfel te geven en te kijken of die via een beetje humor weer in de verbinding wil. Kan iemand zijn eigen reactie zien voor wat het is? En anders is het jammer, maar dan verbreek ik de verbinding. Ik ben niet meer bereikbaar voor je, zelfs niet voor een gesprek. In mijn ervaring is dat het enige dat de aanval stopt (al zal hij eerst verergeren, want diegene is gewend dat meer druk uitoefenen de ander meestal uit evenwicht brengt). In mijn trainingen komen mensen soms ook hun rationele vechtrespons tegen en schrikken daar soms zo van, dat die coping meteen het hele brein blokkeert, waardoor ze blanco gaan.
Narcisme heeft geen spiegelbeeld. Het verbergt zich in de dieptes
Ik vind het echter een prachtig en hoopvol proces om te zien dat er deelnemers zijn die hun eigen rationele vecht langzaamaan steeds beter zien en tackelen. Want het is een van de moeilijkste patronen om te kunnen zien. Inherent aan het patroon is namelijk dat je zelf gelijk hebt en onfeilbaar bent. Ik leer zelf steeds beter te communiceren en te verbinden en daarmee het rationele vecht patroon te ontmantelen. Dat stemt me hoopvol en dankbaar want ik dacht lange tijd dat het een onhaalbare zaak was om mensen achter die lege spiegel te laten kijken.
Lang geleden was er zo’n ‘DOE LIEF’ campagne. En sire had er een paar jaar geleden ook nog eentje.
Ik hoop dat dat de toekomst mag zijn: Meer mensen die lief doen. Gewoon vriendelijk, uitgaan van het beste in de mens. Liefdevol en met compassie nee kunnen zeggen en duidelijke grenzen aan agressie kunnen stellen. Zelfs als dat rationele en emotionele agressie is.
